TETRAGRAMATON (YHVH)

Hayag sa balumbon ng mga banal na kasulatan ang likas na kalagayan ng Dios, at doo’y mapapag-unawa ang lubos na pagkakakilanlan sa kaniya bilang Ama ng lahat ng kaluluwa. Kabilang diyan ang mga kautusan na ayon sa Kaniya ay umiiral na magpasa walang hanggan. Gayon din ang Kaniyang pangalan na higit sa anim na libong (6,000) ulit binanggit ng mga banal ng Dios (Mashiyach) na nabibilang sa buong sangbahayan ng mga anak ni Israel.

Masoretic Texts ang mapapagkatiwalaang (authoritative) matandang manuskrito na siyang ginamit na mapapanghawakang batayan ng mga Israelita sa paggawa nila ng Bibliyang Hebreo. Gayon ma’y hindi nailahad sa nabanggit na aklat, kahi man dalawa o isang ulit ang tama at hustong pangalan ng Dios na natatala sa orihinal na teksto. Ang dahilan ay ang pangamba ng mga nagsipagsalin na malabag ang pangatlong (3) utos ng Dios, na sinasabi,

DEU 5 :

11  HUWAG MONG BABANGGITIN ANG PANGALAN NG PANGINOON MONG DIOS SA WALANG KABULUHAN; sapagka't hindi aariin ng Panginoon na walang sala ang bumanggit ng kaniyang pangalan sa walang kabuluhan.

Katuwiran nila’y mabuti ng malihim sa kaalaman ng marami ang pangalan ng Dios, kaysa naman ito’y magamit lamang ng mga hangal sa walang kabuluhang bagay. Sa gayong kalakaran, ito nga'y totoong nalingid sa kaalaman ng marami, subali’t nagbunga naman ng kaawa-awang kalagayan sa kaluluwa ng mga tao. Dahil sa hindi naging malinaw ang tama at wastong pangalan ng Dios na nararapat bigkasin, kapag ang sinoma’y idinadalangin sa Kaniya ang mga hinaing ng kanilang kaisipan at damdamin.

Sa kautusan ay maliwanag na ibinabawal na banggitin ang pangalan ng Dios sa walang kabuluhan. Ito ay pinahihintulutan lamang na bigkasin sa mga pangyayari na may kabuluhan sa Kaniya. Halimbawa’y sa mataimtim na panalangin, at sa mga gawa na sinasang-ayunan ng tunay na kabanalan sa kalupaan. Lubhang mahalaga para sa ating lahat na malaman ang Kaniyang pangalan, sapagka’t ito ang nag-iisang tanda na nakikilala ng Anak ang kaniyang Ama.

Bagay na nararapat ariing matuwid ng lahat, na ang pagkukubli sa maliwanag ng katotohanan ay malabis na kinasusuklaman ng Dios, sapagka’t ang gawain iyan ay karumaldumal sa Kaniyang paningin. Dahil dito, ang nangyari na pagkukubli at pagtatakip sa pangalan ng Ama nating nasa langit ay hindi kailan man naging gawain ng Kaniyang mga lingkod, kundi ng mga kampon ng kasamaan. Hangarin nila na iligaw ang lahat, kaya naman pansamantala ay napagtagumpayan ng masama na ikubli sa dako ng nilubidlubid na mga kasinungalingan ang pangalan ng Dios.

Kaugnay nito ay nalalaman natin na ang kasinungalingan ay lalang ng masama, kaya naman ito ay gaya lamang ng mga bagay na naluluma, tumatanda, nasisira at nauuwi sa wala. Sa gayo’y hindi rin naman maikakaila, na ang katotohanan ay lalang ng Dios, na gaya niya’y nananatili sa kaluwalhatian na magpasawalang hanggan. Kung gayon, ang katotohanan takpan man ng libong kasinungalingan – hindi magtatagal, ito’y maluluma at masisira, upang muli ang katotohanan ay masumpungan ng sinomang may kasipagan sa larangan ng tunay na kabanalan.

Ang pangalan ng Dios na יְהֹוָה (Yehovah), ay 6,519 na ulit mababasa sa 5,521 talata sa Hebrew concordance ng King James Version (KJV) ng Biblia. Ang bilang na iyan ay mga pagtawag, o pagbanggit sa pangalan ng Dios na may katuturan. Dahil diyan ay madali ng malaman, kung ano ang mga bagay na walang kapararakan. Sa mga iyan ay ibinabawal ng Dios na gamitin, o banggitin man ang Kaniyang panglan.

Sa simula pa lamang, ang pangalang nabanggit ay malugod ng inihayag ng Dios sa kanikaniyang panahon ng mga patriarka, at gayon din sa buong sangbahayan ni Israel at ni Juda. Palibhasa’y kinikilala Niya ang mga mamamayan nito na kaniyang mga anak na nagsisitupad ng kaniyang mga kautusan, palatuntunan, at kahatulan. Dahil diyan ay inilakip niya sa kaniyang mga kautusan, na ingatang matibay ang kaniyang pangalan at ito’y huwag pabayaang banggitin ng sinomang sa walang kabuluhan.

Narito, at maliwanag pa sa sikat ng araw na ang pangalang nabanggit ay lubhang napakahalaga sa kapakanan ng lahat sa kalupaan. Sapagka’t kung ito’y walang kabuluhan sa kanino man – ang Dios ay hindi na aaksayahin pa ang Kaniyang panahon na ilahad at ipabatid ang pangalang iyan sa lahat Niyang mga anak.

Pinatototohanan ng mga banal na kasulatan, na ang Pangalang יְהֹוָה (Yohvah) ay kumakatawan sa walang hanggang pangalan ng Dios, at gaya ng nasusulat ay alinsunod sa mga sumusunod na katuwiran ang mababasa,

GEN 21 :

33  At nagtanim si Abraham ng isang punong kahoy na tamaring sa Beerseba, at sinambitla doon ang pangalan ni YEHOVAH na Dios na walang hanggan.

(Gen 21:33  And Abraham planted⁵¹⁹³ a grove⁸¹⁵ in Beer-sheba,⁸⁸⁴ and called⁷¹²¹ there⁸⁰³³ on the name⁸⁰³⁴ of the YEHOVAH,³⁰⁶⁸ the everlasting⁵⁷⁶⁹ God.⁴¹⁰)

DAN 2 :

20  Si Daniel ay sumagot, at nagsabi, Purihin ang pangalan ng Dios magpakailan man: sapagka't ang karunungan at kapangyarihan ay Kaniya.

(Dan 2:20  Daniel¹⁸⁴¹ answered⁶⁰³² and said,⁵⁶⁰ Blessed¹²⁸⁹ be¹⁹³⁴ the name⁸⁰³⁶ of¹⁷⁶⁸ God⁴²⁶ forever and ever:^{4481, 5957, 5705, 5957} for¹⁷⁶⁸ wisdom²⁴⁵² and might¹³⁷⁰ are his:)

“YEHOVAH” kung gayon ang kaisaisang pangalan ng Dios na kumakatawan sa walang hanggan Niyang pangalan. Ito’y dahil sa lahat ng henerasyon ng mga tao na natatala sa balumbon ng mga banal na kasulatan ay hindi kailan man nalimutan na bigkasin ang pangalang nabanggit. Maliwanag ngang ito’y ipinakilala ng lahat ng mga kinilalang banal ng Dios (Mashiyach) sa simula pa lamang, at matuwid na hindi malingid sa kaalaman ng lahat sa kasalukuyan, at sa mga hinaharap na kapanahunan.

Narito, at sa sumusunod na ilustrasyon ay maliwanag na makikita at mapapag-unawa ang ISA sa katiwatiwalang transliterasyon ng Tetragramaton (YHVH).

ה ו ה י  =  Yohvah

HEBREW       TETRAGRA-     HEBREW       GREEK         ENGLISH

Character              MATON             SOUND         TRANSLIT.   TRANSLIT.

                                                           ( Prophets )                  ( 280-130 BC.)                      (15 AD)            

י  =  Yod    -  Y          -     Yo      -     (Ιη) Ie     -      Je  - Ya

ה =  he       -  H         -     h        -     omitted      -     ho  -  h       

ו  =  vav    -   V           -     va      -     (ύ)   u     -    va  -  we

ה =  he     -   H          -      h       -     omitted      -      h   -  h

                                                            (ς)   s

Ang ngalang IEUS ay ang transliterasyon ng tetragramaton (YHVH) mula Hebreo sa wikang Griego, at pinaniniwalaang pangalang ugat ng I-HU at YEHU na kilala bilang Dios ng Propeta Mohammed at Propeta Mica mula sa kanikanilang henerasyon. Ang ngalang ZEUS na siyang supremong bathala (Dios), sa alamat ng mga Griego (Greek mythology) ay pinaniniwalaan din na mula sa salit-saling pagbigkas ng pangalang IEUS.

Samantala ay hindi nalingid sa mga banyagang mananaliksik, na ang letrang “S” bilang kaugaliang Griego ay idinagdag lamang sa hulihan ng pangalan sa pagsasalin (transliterasyon) ng mga tekstong Hebreo sa wikang Griego. Kaya walang anoman nilang inalis ang letrang “S” at sa gayo’y idinagdag naman ang letrang “H” sa pagitan ng mga letra ng pangalan, gaya ng I-HU o kaya nama’y YEHU.

Sa ilustrasyon, ay hindi maikakaila na ang mga pangalang JEHOVAH at YAHWEH ay ang tanging transliterasyon ng tetragramaton (YHVH). Ang orihinal na tunog nito sa wikang Hebreo ay YOH-VAH, na taglay ang dalawang (2) pantig (syllable) lamang. Ang pangalang YAHWEH  mula sa transliterasyong Ingles ng ika-15 siglo ay gayon din naman na mayroong dalawang pantig (syllables). Nguni’t ang tunog ng una (YO) at pangatlong (VA) letra ng tetragramaton ay inilaglag at hinalinhan ng YA ang YO, at ng WE ang VA. Ayon dito, ang orihinal na tunog ng pangalan (YOHVAH) sa wikang Hebreo ay nakurap (corrupted) ng husto at tuluyang naglaho.

Samantala, ang letrang “J” sa umuunlad (evolving) na wikang Ingles bago pa ang ika-12 siglo ay hindi eksistido. Na kung lilinawin ay hindi ito kilala at hindi kabilang sa alpabetong Ingles, ni sa wikang Latin man. Sa panahong ding yaon, ang kombinasyon ng letrang I at Y ay nagsasalarawan ng maskulinong tunog at nag-umpisang lumitaw sa hindi kakaunting dayalekto ng lenguwaheng Ingles. Ano pa’t sa loob ng sumunod na limang (500) daang taon, ang letrang “J” ay unti-unting sinapawan ang pinagsanib na letrang I at Y.

Sa wakas, ang letrang “J” noong ika-17 siglo ay opisyal na ngang naging bahagi ng alpabetong Ingles. Ang katotohanang ito’y malinaw na nagpapahayag na ang mga pangalang JESUS, ni ang JEHOVAH sa aktuwalidad nito ay hindi kilala sa mga bansang gumagamit ng wikang Ingles, hanggang noong 1526, nang si William Tyndale ay isinalin (translated) ang Latino Vulgata (Latin Vulgate) sa wikang Ingles. Siya sa makatuwid ang kauna-unahang gumamit ng letrang “J” sa pagbabaybay (spelling) ng pangalang JESUS. Siya rin sa makatuwid ang kauna-unahang tao sa mundo na naglimbag ng aklat na kabilang ang letrang "J" sa mga nilalamang teksto nito.

Bukod pa sa roon, noong ika-15 siglo AD, ang JEHOVA ay mayroong tatlong syllables na kung babaybayin ay JE-HO-VAH. Sa tetragramaton (YOHVAH), ang unang tunog na “YO” ay inilaglag ng mga Ingles at hinalinhan ng “J” Sa kakulangang ito, ang pagdaragdag ng vowel na “E” at “O” sa tabi ng consonant na “J” at “H” ay lalong kinurap ang orihinal na tunog ng una at pangalawang letra ng tetragramaton. Si William Tyndale  sa makatuwid ang pinaka-unang tao sa mundo na naglimbag ng Bibliya sa wikang Ingles na lakip ang letrang "J" sa nilalamang mga teksto nito.

Kung aanalisahin ang dalawang pantig (syllables) nitong YOH-VAH sa orihinal na anyo ng tetragramaton, maaari nitong mapukaw ang pansin ng nagmamay-ari ng pangalang iyan. Nguni’t sa tunog na nilikha mula sa mga sinadyang pagkakamali ay gaya lamang ng isang tao na nakatayo sa labas ng iyong bahay at ang tinatawag ay pangalan na hindi kailan man naging iyo.

Kaugnay nito, ang lahat ay nalalaman ang tunog ng sarili niyang pangalan, at ang sinoman ay tumutugon alinsunod sa eksaktong bigkas niyaon. Katulad din naman nito, ang pagbigkas sa pangalan ng Dios na kakaiba sa orihinal na tunog nito ay gaya lamang ng ekspresyong “barking on the wrong tree.”

Sinoman sa makatuwid na maninindigan sa transliterasyon ng tetragramaton (YHVH) sa wikang Griego (Ieus) at sa wikang Ingles (Yahweh/Jehovah), ay inililigaw ang sarili niyang kaluluwa  Sapagka't ang mga yao'y pangalan na pinanday lamang ng mga tampalasan at ang gayo'y maipasisiyang PAGLAPASTANGAN SA BANAL NA PANGALAN.

Kaugnay niyan, kung ang eksaktong tunog ng pangalan ay lubhang napakahalaga sa ating mundo, ay gaano pa kaya ito kahalaga sa kaharian ng langit?

Ang pangalang Jehovah ay pangalan umano ng Dios, na sa katotohanan ay pangalang inimbento lamang ng mga Ingles. Isa rin sa masidhing dahilan kung bakit binibigyang diin ng mga historian, na ang pangalang Jesus ay palsipikadong (fake) pangalan ng panganay na lalaking anak (Yohvshva) ni Maria. Gayon ding hindi hihigit sa nabanggit na bilang ng mga taon (350 years) ang edad nitong pinakamatandang aklat ng mga lihim na karunungan (gnostic) ng mga paganong Romano sa wikang Latin - na sa mga ito'y kalakip ang letrang "J" sa mga nilalamang salita, partikular sa mga pangalan at orasyon.

Inyo ngang pansinin sa mga naghahawak at nag-iingat ng mga aklat ng umano’y lihim na karunungan. Mayroon bang letrang "J" sa alin mang pangalan o salita na nasusulat sa mga pahina niyan? May katiyakan na kabilang sa mga aklat na iyan ang letrang “J,” at dahil diyan ay paano nga nangyari, na nang hindi pa nalalalang ang mundo ay gumamit na ang Dios ng letrang nabanggit. Gayong mula sa pagkaka-imbento niyan ay nagsimula lang na iyan ay makilala ng mga tao sa kalakhang Yuropa at Inglatiera nito lamang ika-17 siglo? Ang napakaliwanag na ibig sabihin nito - Maliban sa mga Hebreo, mula pa noong ika-17 siglo, o mas maaga pa diyan - ang marami sa kalakhang Yuropa at karatig na kontinente ay nagsisigamit na ng mga huwad (peke) na pangalan ng Dios (Jehovah/Yahweh).

Ano pa’t sa banal na kasulatan ay mariing ipinakilala ang magpasawalang hanggang pangalan ng Dios na siyang Ama ng lahat nating kaluluwa. Na sinasabi,

ISA 63 :

16  Sapagka't ikaw ay aming Ama, bagaman hindi kami kinilala ni Abraham, at hindi kami kilala ng Israel: ikaw, O YOHVAH, ay aming Ama, aming Manunubos na mula sa walang pasimula ay siya mong pangalan.

(Isa 63:16  Doubtless³⁵⁸⁸ thou⁸⁵⁹ art our father,¹ though³⁵⁸⁸ Abraham⁸⁵ be ignorant^{3808, 3045} of us, and Israel³⁴⁷⁸ acknowledge⁵²³⁴ us not:³⁸⁰⁸ thou,⁸⁵⁹ O YEHOVAH,³⁰⁶⁸ art our father,¹ our redeemer;¹³⁵⁰ thy name⁸⁰³⁴ is from everlasting.^{4480, 5769})

EXO 3:
15  At sabi ng Dios kay Moises, ganito ang sabihin mo sa mga anak ni Israel, sinugo ako sa inyo ni YOHVAH, ng Dios ng inyong mga magulang, ng Dios ni Abraham, ng Dios ni Isaac, ng Dios ni Jacob ITO ANG AKING PANGALAN MAGPAKAILAN MAN, at ito ang aking pinakaalaala sa lahat ng mga lahi.

(Exo 3:15  And God⁴³⁰ said⁵⁵⁹ moreover⁵⁷⁵⁰ unto⁴¹³ Moses,⁴⁸⁷² Thus³⁵⁴¹ shalt thou say⁵⁵⁹ unto⁴¹³ the children¹¹²¹ of Israel,³⁴⁷⁸ YOHVAH³⁰⁶⁸ God⁴³⁰ of your fathers,¹ the God⁴³⁰ of Abraham,⁸⁵ the God⁴³⁰ of Isaac,³³²⁷ and the God⁴³⁰ of Jacob,³²⁹⁰ hath sent⁷⁹⁷¹ me unto⁴¹³ you: this²⁰⁸⁸ is my name⁸⁰³⁴ forever,⁵⁷⁶⁹ and this²⁰⁸⁸ is my memorial²¹⁴³ unto all generations.^{1755, 1755)}

Sa pagwawakas ng artikulo ay katotohanan na nararapat tanggapin ng lahat, na ang pangalang nabanggit (Yohvah) ay siya ngang pangalang magpasawalang hanggan ng Dios. Sapagka’t sa libo-libong taon na nilakaran ng kasaysayang biblikal – ang pangalang  יְהֹוָה ^H3068 (YHVH) ay 6,519 na ulit  binanggit at ipinakilala ng mga banal ng Dios (Mashiyach) sa 5,521 talata sa Hebrew concordance ng King James Version (KJV) ng Biblia. Katunayan lamang na sa lahat ng nakaraan, sa kasalukuyan, at sa mga hinaharap na henerasyon ng sangkatauhan ay mananatili ang makapangyarihang pangalan Niyang iyan, at patuloy na ipa-aabot ng Dios sa kaalaman ng lahat ang walang hanggan niyang pangalan. 

Ano pa't may isang kaibig-ibig at napakagandang balita na ihahatid kami sa inyo ngayon, at gaya nga ng nasusulat ay masigla at may diin na winika ng ating Ama na nasa langit ang mga sumusunod,

JOEL 2:32  At mangyayari na ang sinomang tumawag sa pangalan ng Panginoon ay maliligtas, sapagka't sa bundok ng Sion at sa Jerusalem doroon yaong nangakatanan, gaya ng sinabi ni YOHVAH, at sa nangalabi ay yaong mga tinatawag ng Panginoon.
(And it shall come to pass,¹⁹⁶¹ that whosoever^{3605, 834} shall call⁷¹²¹ on the name⁸⁰³⁴ of  Y'HOVAH³⁰⁶⁸ shall be delivered:⁴⁴²² for³⁵⁸⁸ in mount²⁰²² Zion⁶⁷²⁶ and in Jerusalem³³⁸⁹ shall be¹⁹⁶¹ deliverance,⁶⁴¹³ as⁸³⁴ YOHVAH³⁰⁶⁸ hath said,⁵⁵⁹ and in the remnant⁸³⁰⁰ whom⁸³⁴  YOHVAH³⁰⁶⁸ shall call.⁷¹²¹⁾

Sa ginawang paglilihim sa pangalan ng kaisaisang Dios noong una ay paano nga sa panahong ito masasabi na mayroong maliligtas, gayong ang Kaniyang pangalan ay lihim pa sa kaalaman ng marami.

ZEC 13:9  At aking dadalhin ang ikatlong bahagi sa apoy, at sila'y dadalisayin ko na parang pilak na dalisay, at sila'y susubukin ko na parang pagsubok sa ginto. Sila'y magsisitawag sa aking pangalan (YOHVAH), at akin silang didinggin: aking sasabihin, Siya'y bayan ko; at kanilang sasabihin, Si YOHVAH ay aking Dios.
(And I will bring^{935 (853)} the third part⁷⁹⁹² through the fire,⁷⁸⁴ and will refine⁶⁸⁸⁴ them as ⁽⁸⁵³⁾ silver³⁷⁰¹ is refined,⁶⁸⁸⁴ and will try⁹⁷⁴ them as ⁽⁸⁵³⁾ gold²⁰⁹¹ is tried:⁹⁷⁴ they¹⁹³¹ shall call⁷¹²¹ on my name,⁸⁰³⁴ and I⁵⁸⁹ will hear⁶⁰³⁰ them: I will say,⁵⁵⁹ It¹⁹³¹ is my people:⁵⁹⁷¹ and they¹⁹³¹ shall say,⁵⁵⁹ Y'OHVAH³⁰⁶⁸ is my God.⁴³⁰⁾

PANSININ:

• Sa Hebrew, Greek, English, at Latin alphabet ay hindi eksistido ang letrang "J." Pinapatotohanan ng kasaysayan (historically), na nagsimulang  mapasama ang nabanggit na letra (J) sa alpabeto ng English at Latin nito lamang ika-17 siglo. Kaya anomang pangalan (Jehovah, Jesus etc.) na nagsisimula sa letrang ito na pinakamatanda ay hindi na hihigit pa ang gulang (edad) sa tatlong daan at limangpung taon (350) taon.
• Ang Yohvah at Yehovah, mula sa kani-kaniyang padron ay magkatulad na transliterasyon ng Tetragramaton (YHVH). Gayon man ay nagkakaisa ng tunog sa pagbigkas. Sa usaping ito ay lubhang mahalaga na malaman ang tama at hustong pagbigkas ng nabanggit na pangalan. 
• Sa alpabeto ng Hebreo ay walang letrang "W" at "J," kaya ang pangalang Yahweh at Jehovah ay maliwanag na kinurap na salin ng tetragramaton (YHVH). Na kung lilinawin ay mga huwad (palsipikado) na pangalan ng Dios.

Paano ka nga sasagot sa tawag ng sinoman, kung ibang pangalan na hindi mo kilala ang pangalang itinatawag sa iyo? Gayon din naman sa Dios na Ama nating lahat, paano nga rin matatawag ng sinoman ang kaniyang pansin, kung pulos huwad (palsipikado) na pangalan ang itatawag sa kaniya ng marami?

Suma atin nawa ang lubos na pagpapala ng kaisaisang Dios na siyang Ama ng lahat ng kaluluwa, ngayon, ngayon, at magpakailan man, Amin.

Hanggang sa muli, paalam.